Schematherapie

Schematherapie richt zich op het doorgronden van gedragspatronen, met als doel deze te veranderen. Tijdens de therapie wordt onderzocht wat de invloed is van ervaringen uit de jeugd op het dagelijkse leven en gedrag van mensen. Gevoelens en overtuigingen worden in schema’s aangeduid. Deze schema’s van voelen en vinden ontwikkelen zich al in de kindertijd, en bepalen hoe mensen over zichzelf denken en hoe ze de wereld om hen heen ervaren. Sommige ervaringen op jonge leeftijd kunnen tot minder functionele schema’s leiden, waardoor mensen bijvoorbeeld een ‘vertekend’ zelfbeeld hebben ontwikkeld.

Schematherapie kan effectief zijn voor mensen met ernstige psychische stoornissen, zoals een persoonlijkheidsstoornis of een vaak terugkomende depressie. Via schematherapie leert u te voelen waar u behoefte aan heeft, waardoor u beter voor zichzelf kunt opkomen. Hierdoor kunt u niet alleen uw gedrag veranderen, maar uiteindelijk ook een evenwichtiger zelfbeeld ontwikkelen, zodat u de wereld om u heen op een nieuwe manier bekijkt.

EMDR

Eye Movement Desensitization and Reprocessing (EMDR) is een therapie voor mensen die last blijven houden van de gevolgen van een schokkende ervaring. Denk aan een ongeval, seksueel geweld of een geweldincident. Zulke gebeurtenissen kunnen diep ingrijpen in het leven. Een groot deel van de getroffenen ‘verwerkt’ deze ervaringen op eigen kracht. Bij anderen ontwikkelen zich psychische klachten. Vaak gaat het om herinneringen aan de schokkende gebeurtenis die zich blijven opdringen, waaronder angstwekkende beelden (herbelevingen, flashbacks) en nachtmerries. Andere klachten die vaak voorkomen, zijn schrik- en vermijdingsreacties. We spreken dan meestal van een ‘posttraumatische stress-stoornis’ (PTSS).

EMDR is een kortdurende geprotocolleerde therapievorm. Als het gaat om een trauma na een eenmalige ingrijpende gebeurtenis, dan bent u vaak al na enkele sessies in staat om uw dagelijkse bezigheden weer op te pakken. Bij langdurig trauma en bij complexere problematiek duurt de behandeling langer. EMDR kan als op zichzelf staande behandeling worden geboden, maar ook worden ingezet als onderdeel van een totaalbehandeling.

Cognitieve gedragstherapie

Cognitieve gedragstherapie gaat ervan uit dat gedachten invloed hebben op gevoelens en gedrag. Mensen ontwikkelen in hun leven overtuigingen (cognities) over zichzelf en anderen. Die kunnen leiden tot gevoelens zoals angst, verdriet of boosheid. Het gedrag wordt op deze gevoelens aangepast. Bij cognitieve therapie ligt de nadruk op het veranderen van de manier van denken. Als gedachten veranderen, veranderen gevoelens en gedrag immers mee. Er wordt vaak gewerkt met huiswerkopdrachten en oefeningen. De meeste behandelingen nemen tussen de 10 en 25 sessies in beslag.

Acceptance and commitment therapy (ACT)

Veel mensen worstelen met emoties of gedachten die ze liever niet willen hebben. Niemand wil verdriet, somberheid, zelfkritiek, negatieve gedachten, angst of onzekerheid in zijn leven, maar het is er wel. Het gevecht tegen deze emoties of gedachten kost energie en levert daardoor vaak alleen maar meer ellende op. Hoe meer je probeert negatieve emoties eronder te houden, hoe sterker ze worden. Vergelijk het met een bal die je onder water duwt. Hoe dieper je hem duwt, hoe meer kracht het kost en hoe sneller hij weer aan de oppervlakte is als je hem loslaat.

ACT (Acceptance and Commitment Therapy) helpt om uit dit gevecht te stappen. Het is een praktische methode om tot acceptatie te komen; verdriet mag er immers zijn. De behandeling richt zich in de eerste plaats dan ook niet op het wegnemen van klachten, maar op het vergroten van uw mogelijkheden om ermee om te gaan. Daardoor ontstaat ruimte om andere keuzes te maken die meer werkbaar zijn. Op die manier kunt u zich richten op dingen die u werkelijk belangrijk vindt, maar die vaak ondersneeuwen in de waan van de dag.

Bij ACT worden inzichten uit de gedragstherapie, cognitieve therapie en mindfulness-based therapieën geïntegreerd. Mindfulness oefeningen horen bij ACT. Ze helpen om eigen denkpatronen te herkennen en milder te oordelen. Negatieve emoties verdwijnen niet, maar hoeven niet meer het hele leven te bepalen. Want er is nog zoveel meer.

Cliëntgerichte psychotherapie (Persoonsgerichte Experiëntiële Psychotherapie)

Een belangrijk uitgangspunt van cliëntgerichte psychotherapie is dat psychisch welzijn samenhangt met de mogelijkheden om onszelf te zijn en ons steeds te ontwikkelen. In een omgeving die voldoende veiligheid biedt, kunnen mensen zich het beste ontplooien. In een onveilige buiten- of binnenwereld kan dit proces van ontwikkeling echter stagneren en kunnen klachten ontstaan. U voelt zich bijvoorbeeld somber, gespannen of u hebt het gevoel vast te lopen. In cliëntgerichte psychotherapie worden klachten gezien als uiting van betekenisvolle problemen. De samenhang van klachten en problemen worden via het gevoel onderzocht: een bewustwordingsproces.

Het zicht krijgen op deze persoonlijke problemen lukt wanneer u in contact bent met zichzelf, met het eigen innerlijk. Dus het gaat niet alleen over gedachten, maar vooral ook over contact met gevoelens. Door in gesprek te komen over uw gevoelens en gedachten, kunt u uw problemen onderzoeken en ontdekken hoe u hierin verder kunt komen.

De houding van de psychotherapeut in dit gesprek is van groot belang. Die therapeutische houding bestaat uit drie elementen: empathie, acceptatie en echtheid. Dat wil zeggen: de psychotherapeut accepteert u zoals u bent. Hij is dus niet veroordelend en helpt u om uzelf niet te veroordelen. Persoonsgericht wil zeggen dat de psychotherapeut niet uw psychische ‘stoornis’ als uitgangspunt neemt, maar u aanspreekt als persoon.

Groepspsychotherapie

Groepstherapie is therapie in groepsverband. Een beperkt aantal deelnemers, vaak acht tot tien, vormt samen met een groepstherapeut een therapiegroep die regelmatig bij elkaar komt. Meestal is er één keer per week een bijeenkomst die anderhalf tot twee uur duurt. Tijdens zo’n bijeenkomst bespreken en/of behandelen de groepsleden belangrijke onderwerpen met elkaar onder begeleiding van de therapeut.

Niet alleen de cliënt en de therapeut, maar alle groepsleden spelen daarbij een rol. Met het gegeven dat de therapie plaatsvindt in en met een groep, werkt iedereen wel aan zijn of haar eigen problemen. In een therapiegroep gebeuren dingen in het contact met anderen, die vergelijkbaar zijn met het gewone leven buiten de therapie. Mensen zeggen en doen dingen die anderen beïnvloeden. Daarbij kunnen gevoelens van herkenning, boosheid, verdriet of genegenheid ontstaan. Omdat alle deelnemers hun eigen persoonlijkheid, levensgeschiedenis en problemen meebrengen, reageren zij ieder op een eigen specifieke wijze. Daardoor kan groepstherapie voor iedereen een zeer actief en leerzaam proces zijn. Natuurlijk is er tijdens de bijeenkomsten ook afwisselend aandacht voor de afzonderlijke deelnemers. De ene keer zal de een meer aan bod komen, de andere keer de ander.